Than đá: Nguồn nhiên liệu đang "nóng" trở lại

Những người dự báo “cái chết” của than đá đang cảm thấy xấu hổ bởi loại nhiên liệu này đang trở thành mặt hàng nóng nhất trên thị trường hàng hóa hiện nay. Sự hồi sinh này có thể sẽ còn được kéo dài.

Sản lượng sản xuất than đá tại Trung Quốc giảm đã khiến các doanh nghiệp tại quốc này này phải tăng cường nhập khẩu. Điều này đã giúp đẩy giá than đá lên gần mức cao nhất trong vòng 18 tháng qua tại thị trường châu Âu và có năm tăng đầu tiên tại thị trường Australia.

Hồi đầu năm nay, giá than đá đã rơi xuống mức thấp nhất trong vòng 10 năm qua bởi vấn đề biến đổi khí hậu và tuyên bố kết thúc kỷ nguyên vàng của các loại nhiên liệu tại Trung Quốc của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA).

Hiện nay, thời tiết xấu đã ảnh hưởng tới sản lượng của các nhà sản xuất lớn trên thế giới và nhu cầu nhập khẩu tăng cao tại Trung Quốc đã giúp đẩy giá than đá lên cao. Các nhà đầu tư đang tận dụng cơ hội này và dự báo rằng đà tăng này sẽ chưa vội dừng lại.

Nhà phân tích Erik Stavseth của Arctic Securities (Olso) cho biết, giá than đá đã liên tục giảm trong vòng 4 năm qua và đợt phục hồi mạnh gần đây là bước ngoặt đánh dấu sự trở lại của loại nguyên liệu quan trọng này.

Sự xuất hiện của hiện tượng thời tiết La Nina có thể là nguyên nhân giúp giữ đà tăng hiện nay của than đá. Lần gần nhất hiện tượng La Nina xảy ra là vào giai đoạn 2010-2011. Hiện tượng này đã gây mưa lớn và lũ lụt tại hai quốc gia xuất khẩu than đá lớn nhất thế giới - Australia và Indonesia. Theo nhóm nghiên cứu BMI Research của Fitch Group Inc., chỉ cần một dự báo tiêu cực về La Nina có thể đẩy giá than đá lên cao hơn nữa bởi các nhà khí tượng học đang giảm bớt dự đoán về hiện tượng thời tiết bất lợi này.

La Nina được hình thành khi vùng xích đạo Thái Bình Dương lạnh đi, khiến các mô hình thời tiết thay đổi trên phạm vi toàn cầu. Hiện tượng này có thể kéo dài tới 2 năm.

Ngày 9/9, Cơ quan Khí tượng Nhật Bản, cho biết, có một La Nina đã hình thành và có 70% nó sẽ tiếp tục hoàn thiện vào mùa đông năm nay. Trong khi đó, Trung tâm Dự báo Thời tiết của Mỹ đã hạ mức dự báo về hiện tượng này từ 75% trong tháng 6 xuống còn 35-45%. Australia đánh giá khả năng xảy ra La Nina là 50/50.

Trong quá khứ, Nhật Bản và Mỹ đã có nhiều dự báo khác nhau về tình hình khí hậu tại khu vực Thái Bình Dương. Năm 2014, Nhật Bản cho rằng hiện tượng thời tiết El Nino đã bắt đầu trong khi Mỹ và Australia tuyên bố điều ngược lại.

Tính từ đầu năm tới nay, mặt hàng tăng trưởng mạnh mẽ nhất là kẽm với tốc độ 41% nhưng than đá không còn cách kẽm quá xa. Các hợp đồng giao trong quý IV/2016 tới Amsterdam, Rotterdam và Antwerp đã tăng 30% trong năm 2016. Giá than đá chuẩn tại Australia đã tăng 40%.

Chỉ số tổng hợp giá của 24 loại hàng hóa (không bao gồm than đá) Bloomberg Commodities Index đã tăng 7,9% trong năm nay.

Vào tháng 2/2011, giá than đá tại Australia cao gần gấp đôi mức giá hiện nay bởi hiện tượng La Nina vào thời điểm đó đã tàn phá việc sản xuất và cản trở việc vận chuyển loại nhiên liệu này tới châu Phi.

Với viễn cảnh hiện tượng La Nina sẽ tiến triển cực đoan trong thời gian tới, nhà phân tích Diana Bacila tại Nena AS dự báo giá than đá tại châu Âu trong 6 tháng tới có thể tăng 18-27%.

Hồi tháng 7, Citigroup Inc. dự báo rằng giá than đá có thể sẽ tăng vọt 50% nếu La Nina gây mưa nhiều hơn dự kiến.

Trong bối cảnh Trung Quốc đang tìm cách xử lý vấn đề dư thừa năng suất, ô nhiễm môi trường và các hầm mỏ thua lỗ, nhập khẩu than đá trong tháng 8 đã đạt mức cao nhất kể từ tháng 12/2014. Để bình ổn giá, các nhà khai thác và sản xuất đã đồng ý hợp tác trong vấn đề điều chỉnh sản lượng.

Công ty khai thác than đá lớn nhất thế giới - Coal India Ltd. - cho biết sản lượng khai thác của họ đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm qua bởi các cơn mưa lớn và các cuộc biểu tình yêu cầu giảm sản lượng. Các thợ mỏ của họ đang lên tiếng yêu cầu tạo thêm việc làm và tăng lương.

Nhà phân tích Barbara Lambrecht tại Commerzbank AG (Đức) nhận định rằng đợt tăng giá mạnh mẽ và bất ngờ của than đá hiện nay tới từ 2 nguyên nhân chính: Nhu cầu nhập khẩu tại Trung Quốc và cuộc đình công tại Ấn Độ.

Một số nhà khoa học đang tỏ ra nghi ngờ về tác động thực sự của hiện tượng La Nina lần này.

Giám đốc Anthony Barnston của trường đại học Columbia University cho rằng những tác động tới mùa vụ trên toàn cầu của hiện tượng La Nina lần này sẽ tương đối yếu. Tuy nhiên, không ai có thể chắc chắn về điều gì sẽ xảy ra.

Ngay cả khi không có hiện tượng La Nina, giá than đá vẫn có khả năng tiếp tục tăng.

Giám đốc điều hành Ivan Glasenberg của Glencore Plc đã dự báo về một đợt tăng trong cuộc phỏng vấn hồi tháng 8 do thiếu nguồn cung mới và nhu cầu tại Trung Quốc có xu hướng tăng.